İnsanlar Küba’ya yerleşmek, Küba’da yaşayan Türkler, Küba’ya yerleşme şartları diye araştırmalar yaptıkça veya “Emre Görür 10 yıldır Küba’da yaşıyor” şeklinde haberlere rastladıkça e-posta kutularımıza ve sosyal medya hesaplarımıza gün geçtikçe daha fazla sayıda bu konularla ilgili mesaj geliyor. Mesajları okudukça da “Küba vatandaşı olmak istiyorum” diyen bu insanların ekseriyetinin aslında Küba’yı hiç tanımadığını fark ediyorum. Küba vatandaşı olmak için gerekenler bana soruluyor, fakat Küba yaşam şartları neredeyse hiç bilinmiyor. Bu öyle garip bir durum ki, Küba’da yaşam nasıl hiç bilmeden, Küba’ya yerleşmek uğruna her şeyini satmak üzere olan kişilere bile rastladım.

Madem durum bu, madem insanlar Küba Büyükelçiliği’nden önce bizimle bağlantıya geçiyor, Küba’da yaşamak ile ilgili yazımızı önceye alalım ki bu konuyla ilgili soru işaretleri ortadan kalksın.

Küba vatandaşı olmak

Küba vatandaşlık şartları nelerdir? Küba vatandaşı olmak için nasıl bir yol izlenmesi gerekir?

Bu soruların cevabı oldukça basit ve kesin: Küba hiçbir yabancıya vatandaşlık vermiyor. Küba vatandaşı olmak Kübalı olmayı, burada doğmayı gerektiriyor. Bunun başkaca bir yolu yok.

Küba’da oturma izni almak

Peki ben Küba’da nasıl yaşıyorum derseniz, cevap sürekli oturma izni. Küba burada yaşayacak yabancılara kapsamı oldukça geniş bir sürekli oturma izni veriyor. Sadece seçme ve seçilme hakkına sahip olamıyorsunuz. Bir de, yurtdışına giden Kübalıların vatandaşlıklarını kaybetmemek için iki yılda bir ülkelerine giriş yapmaları gerekiyorken, bu süre sürekli oturum izni söz konusu olduğunda bir yıla düşüyor. Vatandaşlıktan başka bir temel farkı yok. Yani burada yaşamaya karar vermişseniz vatandaşlık alamamaya takılmanız gerekmiyor. Lakin…

Küba’da oturma izni talep etmek için “Küba’da yaşamak istiyorum”, “Ülkemde bunaldım”, “Çok param var” gibi argümanlar üzerinden ilerlenemiyor. Adınıza tutuklama kararı falan çıkmışsa siyasi iltica talep etmeniz mümkün olabilir belki, fakat normal şartlarda sürekli oturum izni için bir Kübalı ile evlenmeniz zorunlu. Evet, temel koşul bu. Ancak bir Kübalı ile yasal olarak evlendikten sonra oturma iznini talep edebiliyorsunuz.

Evlilik için, nikahın gerçekleşeceği ülkeye göre, sizden talep edilecek belgeleri onaylatmanız gerekiyor. Yani Küba’da evlenecekseniz kendi belgelerinizi Ankara’daki Küba Büyükelçiliği’nde İspanyolcaya çevirtip onaylatacaksınız (Büyükelçilik onayından önce yeminli tercümeyi bir çeviri bürosunda yaptırmanız da mümkün). Nikah Türkiye’de olacaksa aynı işlemler evleneceğiniz kişi için Havana’daki Türkiye Büyükelçiliği’nde yapılacak.

Bu belgeler ve talep edilen ücretler zaman içinde değişebildiği için benim burada bunları duyurmam çok mantıklı olmayabilir. En iyi yöntem sizin direkt söz konusu büyükelçiliklerle bağlantıya geçmeniz.

Evliliğin ardından sürekli oturma iznini talep etmek için beklemeniz gereken özel bir süre yok. Bu Küba’daki göçmenlik bürosunun inisiyatifine kalmış bir durum. Ancak hiç değilse Küba’da belli bir süre geçirmiş olmanız ve az da olsa İspanyolca konuşabilmeniz gerekecektir. Sizden talep edilecek belgelerin bir kısmını Küba’da hazırlayacaksınız, kalanlarını ise Türkiye’deki ilgili kurumlardan alıp Ankara’daki Küba Büyükelçiliği vasıtasıyla yasallaştıracaksınız. Son olarak da bunları topluca Küba’daki göçmenlik bürosuna sunmanız ve mülakata girmeniz gerekecek.

Süreç genel hatlarıyla bu şekilde işliyor.

Uyarı: Bu bilgileri verdiğim bazı kişiler “O zaman oğluma oradan helal süt emmiş bir kız buluversen!”, “Bana yağız bir Küba delikanlısını olsa olsa sen bulursun!” gibi şeyler söyleyebiliyorlar. Benim size önerim, günün birinde Küba’daki birileri size böyle şeyler teklif ederse buna asla yanaşmayın. Teklifi karşılıksız bir iyilik gibi görünüyor olsa bile. Zaten gerçekten Küba’da yaşamak istiyorsanız bu anca doğal şekilde gelişen bir sürecin, ilişkinin sonucu olabilir. Anlaşmalı veya “görücü usulü” evlilik sizin için para ve zaman kaybından başka bir sonuç doğurmayacaktır.

Küba’da geçici oturma izni

Buraya kadarki açıklamalardan şu sonuç otomatik olarak çıkıyor zaten: “Biz ailecek Küba’ya yerleşmek istiyoruz” gibi bir düşünceniz varsa veya tek başınıza gelip yerleşmek istemenize rağmen yasal olarak evliyseniz, üzgünüm ama burada yaşamanız mümkün değil. Hiç değilse sürekli oturum izniyle bunu yapamazsınız. Bu tarz durumlarda geçici oturum izni de bir alternatif olabilir, fakat hiçbir zaman kendi adınıza bir mülk edinemeyeceğiniz, yasal olarak çalışamayacağınız bir yerde bu şekilde vakit geçiriyor olmak orada yaşama isteğinin mantığına aykırı olsa gerek.

Asıl mevzu: Küba’da yaşam şartları

Önce şunu idrak etmek gerekiyor: Küba yeryüzündeki cennet falan değil! Çalışmak zorunda bile kalmadan ömrünüzü geçirebileceğiniz bir ülke olduğu düşüncesiyle Küba’ya yerleşmek istiyorsanız çok yanlış sularda kulaç atıyorsunuz demektir. Buraya gelmiş her turist Küba’nın yabancılar için ucuz bir ülke olmadığını bilir. Küba kendi vatandaşına ne kadar “sosyalist” ise yabancıya karşı da o kadar “kapitalist”tir. O “sosyalist” değirmenin suyu buradan gelir çünkü.

İşin kötü tarafı sürekli oturum iznini alınca bu durumun ciddi şekilde değişmemesi. Evet, yasal olarak değişiyor. Mesela karne sisteminden siz de yararlanmaya başlıyorsunuz. Ama aylık sadece beş yumurta, iki buçuk kilo pirinç… Yasal olarak çalışma iznine de kavuşuyorsunuz, fakat bu durumda da bitirdiğiniz okulun, sahip olduğunuz diplomanın bir anlamı olmuyor, çünkü devlette çalışmanız mümkün olsa bile, alacağınız maaş hayatınızı sürdürmenize yetmiyor. Yani en büyük sorun iş imkanlarının yok denecek seviyede olması.

Bu noktada başvurabileceğiniz temel yöntem kendi işinizi kurmaya çalışmanız, ama sizi tatmin edebilecek kazanç potansiyeline sahip çok fazla iş lisansı alternatifi olduğu söylenemez (Dahası epeydir yeni lisans da verilmiyor). Bu özel girişim hakkının burada fabrika açmak gibi büyük yatırımları kapsadığını zaten hiç düşünmeyin.

Küba’da yaşayan yabancıların büyük kısmının orta yaş üstü iş adamları olduğunu söylersem anlattıklarım daha fazla yerli yerine oturur sanırım. Belli bir sabit gelir veya ciddi bir birikim olmadan Küba’da yaşayabilmek gerçekten de hiç kolay değildir.

Çok karamsar bir tablo çiziyormuşum gibi görünebilir, ancak gerçekten burada yaşamaya karar verecek birinin bu zorlukları göğüslemeye hazır olması gerekir.

Hadi ekonomik engelleri bir kenara bırakalım. Küba’nın size göre bir ülke olduğuna emin misiniz? Bir ülkede turist olarak bulunmakla orada yaşamak çok farklı şeylerdir. Türkiye’deki hız algısından kopup girdiğiniz kuyruğun ilerleyip ilerlemediğini umursamamaya alışabilecek misiniz? Ya boş market rafları? Her şeyi internetten sipariş vermeye alışmışken ne internetin ne de dolu marketlerin olduğu bir ortam size garip gelmeyecek mi? Yolda yürürken insanlara “O elindekini nereden aldın?” diye sorup size söylenen hedefe doğru hızlıca ilerleyebilecek misiniz? “Boşuna WhatsApp’tan arama, mesaj at. Ben akşam parkta bağlanınca bakarım”a ne demeli?!

Yanlış anlaşılmasın, ben Küba’da gayet mutluyum. Burada çektiğim zorluklar bu yazıda anlattığım basit şeylerin katbekat ötesinde olsa da, bunları yaşarken bile içinde bulunduğum durumdan memnundum. Bunları size anlatma sebebim Küba gerçekliğini biraz olsun kafanızda canlandırabilmenizi sağlamak, çünkü eğer Küba’da yaşamak gibi bir düşünceniz varsa şehir efsanelerini değil, bu gerçekleri bilmeye ihtiyacınız olacaktır.

Yeşil Timsah Blog’un Küba gezi rehberini okumak için tıklayınız.

Yeşil Timsah Blog’un seyahat rehberi kategorisindeki yazılarını görmek için tıklayınız.

Yeşil Timsah Blog’un bir önceki yazısı olan Santiago de Cuba: Sıcak Toprak’ı okumak için tıklayınız.

Küba’daki ilk ve tek Türkçe kiralık ev servisi: yesiltimsahkuba.com

Facebook: facebook.com/yesiltimsahkuba

Instagram: instagram.com/yesiltimsahkuba