Daha önce özel olarak “Küba Uçak Bileti” yazımızda, genel olarak ise seyahate hazırlık dosyamızda Küba’ya ulaşım konusunu alabildiğine detaylı şekilde incelemiştik. Bu yazıda sıra Küba’da ulaşım nasıl sağlanır sorusuna yanıt vermekte. Uzun süredir orada yaşayan biri olarak sizin için bir Küba’da ulaşım rehberi hazırladım. Küba’da şehir içi ulaşım alternatifleri nelerdir? Küba’da şehirler arası ulaşım nasıl yapılır? Konuyla ilgili bütün detaylar bu yazıda.

Küba’da şehir içi ulaşım

Taksi

Küba’da turistlerin şehir içi ulaşımda tercih ettikleri başlıca araç doğal olarak taksidir. Sarı taksilerin büyük kısmı devlete aittir ve Kübalılar tarafından kullanılmamaları sebebiyle turistik mekanların önünde sıraya girerek çalışırlar. Ödemek zorunda oldukları aylık vergiler çok yüksek olduğu için Küba taksi fiyatları pahalıdır. Havana’da en kısa mesafe için bile genelde 10 CUC (Küba kur rejimiyle ilgili bilgiler için tıklayınız) talep ederler ve günlük müşteri sayılarının düşük olduğu düşünülürse, bu gayet normal bir durumdur. Küba’daki taksiler taksimetre kullanmamaktadır. Binmeden önce pazarlık yapmak mantıklı olacaktır.

Diğer yandan, yasadışı olsa da, her tür otomobilden taksi olarak yararlanmak ilkece mümkündür. Otomobilin yasal lisansının olmaması güvenlik sorunu doğurmaz.

Dolmuş

Dolmuşlar özellikle Havana’da ulaşımın temel bileşenlerinden biridir. Klasik Amerikan otomobil tipi dolmuşlar genellikle Merkez Park (Parque Central) civarındaki Capitolio binasının yakınına gider. Bu yüzden o istikamette kişi başı 50 sent veya 1 CUC gibi bir tutara bunlar kullanılabilir. Ancak ters istikamette çok fazla hat olduğu için dikkatli olmak gerekir. Ayrıca diğer Küba dolmuş çeşitlerinin aksine bunlar özel araçlardır ve eğer otomobilde başka müşteri yoksa taksi olarak hizmet vermek isteyeceklerdir.

Havana’da yoğun ilgi gören sarı dolmuşların fiyatı gidilecek mesafeye göre 25 ile 75 sent arasında değişir, ancak bunların güzergahları daha da karışıktır.

Ücreti 25 sent olan büyük otobüs şeklindeki dolmuşlar ise genelde otobüslerle aynı rotaları kullanırlar.

Dolmuşlar istisnai durumlar haricinde ayakta yolcu almaz.

Otobüs

Fotoğraf: Karla María Lemus Mesa

Küba’da Mercedes-Benz, Busscar ve Yutong marka otobüsler kullanılır. Bunların ekseriyeti Çinli Yutong firmasına aittir ve bu otobüsler sayesinde Küba’nın temel toplu taşıma alternatifinde kalite makul bir seviyeye yükselmiştir. Küba’da belediye otobüslerinin ücreti çok düşüktür. 10 sent ile Havana dışında on kişi, Havana’da ise beş kişi otobüse binebilmektedir. Ödeme direkt para olarak yapılır. Havana’da kodları “P” ile başlayan 17 tane ana hat bulunmaktadır ve bunların uzunluğu yaklaşık olarak 15 ile 35 km arasında değişir. Besleme hatlarının sayısı ise 102’dir.

Genelde fazlasıyla dolu oldukları için turistlerin guagua denen belediye otobüslerini kullanmaları haliyle pek önerilmez.

Motosiklet

Ülkeden ayrılırken geri götürmek kaydıyla, Küba’ya mobilet veya motosikletinizle girebilirsiniz.

Düşünceniz Küba içerisinde motosiklet kiralamaksa tek alternatifiniz scooter olacaktır. Ancak garip şekilde bu özellikle Havana’da pek kolay değildir. Bu hizmeti sadece devlet vermektedir ve son yıllarda turizmde görülen yükseliş sonucunda kapasite talebi karşılamaya yetmemektedir. Bu yüzden scooter kiralamak Varadero gibi plaj bölgelerinde gerçekçi ve keyifli bir alternatif olacaktır. Tabii fiyatlarının pek de ucuz olmadığını bilmenizde fayda vardır.

Aslında Küba’da Harley-Davidson kullanmak da mümkündür, fakat bunun için paket tur almak gerekmektedir. Che Guevara’nın oğluyla Küba Harley-Davidson turuna katılmak isterseniz bizimle bağlantıya geçebilirsiniz.

Diğer yandan, Santiago de Cuba ve Guantánamo’da çok sayıda özel motosiklet taksi olarak hizmet vermektedir.

Bicitaxi

Fotoğraf: Engin Güneysu

Üç tekerlekli ve iki yolcu kapasiteli bu özel bisiklet taksiler Küba şehir içi ulaşımının önemli bir bileşenidir. Özellikle Havana, Camagüey ve Holguín’de çok yaygındır. Havana’dakiler büyük oranda Eski Havana (La Habana Vieja) ve Merkez Havana (Centro Habana) bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Kübalılar toplu taşıma açısından pek de elverişli olmayan bu bölgelerde evlerinin kapısına kadar gidebilmek için bu taşıtlara başvururlar. Bicitaxi turistlerin de kısa mesafeler için yararlanabileceği ilginç ve görece ucuz bir alternatiftir. Binmeden önce pazarlık yapmakta fayda vardır.

Cocotaxi

Fotoğraf: Hüseyin Görür

Tuk tuk benzeri bu üç tekerlekli motosikletler üç yolcu kapasitelidir. Ancak devlete ait olmaları ve sadece turistlere dönük hizmet vermeleri sebebiyle Asya’dakilerin aksine fiyatları yüksektir. Küba’da bir tek cocotaxi’lerde taksimetre açmak önerilir. O durumda da normal taksilerden bile pahalı tutar. Bu yüzden bu Hindistan cevizi taksilere binecekseniz fiyatı önden konuşun.

Üstü açık klasik Amerikan otomobil

Fotoğraf: Karla María Lemus Mesa

Havana’da özellikle 1950’lerden kalma çok sayıda üstü açık klasik Amerikan otomobil bulunur. Bunlar normalde şehir turu için saatlik olarak kiralanmaktadır, ama arzu edilirse taksi olarak da tutulabilir.

Havana’nın en iyi orijinal üstü açık klasik Amerikan otomobilleriyle makul fiyatlı şehir turu yapmak için bizimle bağlantıya geçebilirsiniz.

Bisiklet

Küba yoğun şekilde bisiklet kullanılan bir ülkedir. Diğer şehirlerde değil ama kalınacak bölgeye bağlı olarak Havana’da bisiklet iyi bir ulaşım alternatifi olabilir. Görece epey küçük olan diğer şehirlerde ve Havana’nın Eski Havana, Merkez Havana ve Vedado gibi merkezi yerlerinde bisiklete binmek yerine yürümenizi tavsiye ederim. Küba gayet güvenli ve yürüyerek gezmesi keyifli bir ülkedir.

Küba’da hem devlete ait hem de özel bisiklet kiralama alternatifleri olsa da en mantıklı yöntem kendi bisikletinizi getirmenizdir. Motosiklette olduğu gibi, bisikletinizi ülkeden ayrılırken yanınızda götürmeniz gerekir.

Şehir turu otobüsleri

Hop-on/hop-off denen devlete ait bu otobüsler Viñales, Havana, Varadero, Trinidad, Cayo Coco, Guardalavaca, Baracoa gibi turistik bölgelerde bulunur. Başkentteki iki katlı ve üstü açık otobüsler HabanaBusTour olarak adlandırılmaktadır ve Eski Havana ile Miramar bölgeleri arasında gidip gelirler.

Bunlar normalde üstü açık klasik Amerikan otomobilleri gibi şehir turu için kullanılsa da özel durumlarda normal ulaşım için de düşünülebilir. Kişi başı fiyatı Havana’da 10 CUC’tur ve gün içinde bu otobüslere sınırsız sayıda binilebilmektedir.

Feribot

Körfeze inşa edilmiş Havana, Cienfuegos, Santiago de Cuba gibi Küba şehirlerinde feribot hizmeti bulunmaktadır. Havana’dakiler Eski Havana ile Regla ve Casablanca arasındadır.

At arabası

Bayamo başta gelmek üzere birçok Küba şehrinde hala kısa mesafeli ulaşım için at arabaları da kullanılmaktadır. Havana’dakiler Merkez Park civarında bulunur ve absürt ötesi fiyatlarından anlaşılacağı üzere turistlere yöneliktir.

Kamyon

Evet, kamyon! Havana merkezinde değil belki ama ülkenin birçok şehrinde Kübalılar kamyon kasalarında seyahat eder. Şehir içi kamyon ulaşımı özellikle Santiago de Cuba’da çok yaygındır. Özel şahıslara ait bu kamyonlar belediye otobüslerinden sonraki en ucuz ulaşım alternatifidir.

Küba’da şehirler arası ulaşım

Otobüs

Küba otobüs firmaları şunlardır: Küba pesosu (CUP) ile Kübalılara –ve burada oturma izni olan yabancılara– hizmet veren Astro ve esas olarak turistlerin kullandığı Viazul. CUC ile satış yapan Viazul’un bilet fiyatları Astro’ya göre epey pahalı olsa da gene de kabul edilebilir düzeydedir. Birbirine komşu eyaletler arasında 5-15 CUC gibi fiyatlarla seyahat edilebilmektedir. Ama Küba otobüs bileti prosedürü biraz meşakkatlidir. Biletler her şehirde sadece tek bir yerde satılır ve bu sebeple saatlerce sıra beklemek gerekebilmektedir. Bir diğer sorun da genelde 1-2 gün sonrası için bilet bulmanın neredeyse imkansız olmasıdır. Böyle durumlarda binmek istenen otobüsün kalkış saatinden yaklaşık bir saat önce terminalde olmak ve sıraya girmek gerekir. Eğer gelmeyen yolcu olursa ve sıra size gelirse onun biletini siz alırsınız! Tabii biletiniz olduğunda da bunu hareket zamanından bir saat önce onaylatmanız gerekir.

Küba’daki şehirler arası otobüsler, belediye otobüslerinin tamamına yakını gibi, Yutong markadır. Kalitelerinin fena olmadığı söylenebilir. Otobüslerde yaşanabilecek temel sorun Kübalıların klimaya aşırı düşkünlüğü sebebiyle ortamın fazlasıyla soğuk olabilmesidir. Buna ek olarak Viazul biletlerindeki koltuk numaralarının geçerli olmadığını bilmekte fayda vardır. Otobüse önce binen istediği koltuğu seçmektedir.

Aslında bu konuda Viazul dışında bir alternatif daha bulunmaktadır. Acenta otobüsleri de temel turistik şehirler arasında hizmet verir ve bunlar yukarıda anılan zorluklardan azade oldukları için daha kullanışlıdır. Bu otobüslere rezervasyon yaptırmak için bizimle bağlantıya geçebilirsiniz.

Taksi

Doğal olarak en konforlu şehirler arası ulaşım araçları olmalarına rağmen, yasal tarifelerinin gayet yüksek olması sebebiyle, sarı taksilerin turistlerden yoğun talep gördüğü söylenemez. Diğer yandan, birçok taksici de yüksek fiyata rağmen şehirler arası hizmet vermeyi tercih etmemektedir.

Bizim ise bu konuda çok sayıda taksiciyle özel anlaşmamız bulunuyor ve bu sayede gayet makul fiyatlarla bu hizmeti verebiliyoruz. Şehirler arası resmi taksi transferleri konusunda bizden fiyat almanızı öneririz.

Colectivo

Eskiden colectivo denen dolmuşlar oldukça yaygın ve ucuzdu. Lakin 2020 itibariyle kurallar değişti. Artık sadece yasal taksi lisansına sahip araçlar turist taşıyabiliyor ve şehirlerarası yollarda kontroller gayet sıkı olduğu için colectivo sistemi eski anlamını büyük oranda yitirmiş durumda.

Genelde eski ve pek konforlu olmayan özel otomobiller colectivo olarak çalışır. Bunlarla ilgili temel sıkıntı yasal bir duraklarının, kalkış saatlerinin vs. olmamasıdır. Ayrıca her şehir için colectivo bulmak mümkün değildir. Nasıl çalıştıklarına gelirsek… Beş kişilik bir eski Amerikan otomobil düşünün (Ön kısımları şoför hariç iki kişilik). Siz iki kişisiniz, Havana’dan Trinidad’a gideceksiniz ve böyle bir araç ayarladınız diyelim. Şoför eğer üç yolcu daha bulabilirse Viazul bilet fiyatından biraz daha pahalıya transferinizi gerçekleştireceksiniz. Gerçi indiğinizde her yeriniz ağrıyacak ama olsun (Cidden şehirler arası otobüsler colectivo’ların ekseriyetinden çok daha konforludur. Şehirlerarası yolculuklarda özellikle klasik Amerikanlardan sakının)! Ancak şoförün sizden başka bir yolcu bulamadığı durumda beş kişinin toplam tutarını sizin karşılamanız gerekecektir. Yani bunun ekonomik bir seçenek olabilmesi için aracın bir şekilde dolması icap eder.

Kiralık araba

Küba rent a car açısından dünyanın en zor ülkesi olabilir. Küba’ya ilk geldiğim dönemde devletin ofislerine gidip günlüğü 30-35 CUC’tan dilediğim gibi otomobil kiralayabiliyordum. Zamanla bu tutar minimum 70 CUC’a yükseldi ve müsait araç bulmak çok zorlaştı. Günümüzdeyse Havana’da otomobil kiralamak neredeyse imkansızlaşmış durumda. Bunu aylar öncesinden yapmak gerekiyor.

Bir şekilde araç kiralayabildiyseniz şu hususları göz önünde bulundurmanız icap eder: Küba’da hem yol işaretleri yetersizdir, hem de şehirler arası yollar iyi durumda değildir. 6-8 şeritlik ulusal otoban ülkenin yaklaşık yarısını kesse de yoldaki çukurlar sebebiyle hız yapmamak gerekir. Ayrıca bu geniş ve boş yoldan çıkınca durum ciddi şekilde değişecektir. Otobanın bulunmadığı bölgelerde yol yalnızca 2 şeritlidir ve yerleşim birimlerini birbirine bağlar. Yani dar yolda karşınıza çok sayıda yaya, bisiklet, at arabası vb. çıkacağı için ekstra dikkatli olmanız önemlidir. Bilmeniz gereken temel husus ise Küba’daki şehirler arası yollarda gece araç kullanmamak gerektiğidir. Yollarda ışıklandırma yetersizdir, karşınıza hayvan çıkabilir, bazı yerlerde şerit boyaları belirsizleşmiştir…

Bu konuda son olarak benzin fiyatından da bahsedeyim. Küba’da 90 oktan benzinin litre fiyatı 1 CUC’tur, ama kiralık araçların litre fiyatı 1,20 CUC olan 94 oktan benzin kullanması zorunlu tutulmaktadır.

Otostop

Küba’da otostop çok yaygın olsa da turistlerin bu yolla seyahat etmesi pek mümkün değildir. Yolda sizi özel bir aracın alması onun şoförü açısından yasal izni olmadığı halde turist taşıması anlamına gelir ki, para almayacak olsa bile bundan çekinecektir.

Uçak

Küba’nın havayolu şirketleri Cubana de Aviación ve Aerogaviota’dır. Cubana de Aviación’un Havana’dan şu şehirlere iç hat uçuşları bulunmaktadır: Nueva Gerona, Camagüey, Las Tunas, Manzanillo, Bayamo, Holguín, Santigo de Cuba, Moa, Guantánamo ve Baracoa. Bunlar içerisinde Nueva Gerona, Camagüey, Holguín ve Santigo de Cuba uçuşları her gün yapılır. Aerogaviota’nın ulusal charter uçuşları ise şu şehirleri kapsamaktadır: La Coloma, Cayo Levisa, Nueva Gerona, Havana, Cayo Largo del Sur, Varadero, Cayo Las Brujas, Cayo Coco, Playa Santa Lucía, Manzanillo, Bayamo, Santiago de Cuba ve Baracoa.

Cubana de Aviación’un filosunda 6 adet Antonov An-148, 3 adet Ilyushin Il-96, 2 adet ATR 72, 1 adet ATR 42 ve 1 adet Tupolev TU-204 bulunur. Bunların ortalama yaşı Mayıs 2020 itibariyle 17’dir.

Küba’da uçak yolculuğu Kübalılar için çok ucuz, turistler içinse pahalıdır. Örneğin Cubana de Aviación’un Havana-Santiago için tek yön fiyatı Kübalılara sadece 220 CUP (yaklaşık 9 CUC) iken aynı bilet için turistlerin 120-140 CUC civarı bir ödeme yapması gerekmektedir.

Böyle uzun uzun anlatıyorum, ama Küba’da şehirler arası yolculuklar için en sorunlu alternatif uçaktır. İç hat uçakları fena olmasa da uçuşlar çok düzensizdir. Uçakların saatlerce rötar yapması gayet sıradan bir durumdur. Hatta şansınız yaver gitmezse bir bakmışsınız sizi uçak yerine otobüse bindiriyorlar!

Tren

2009’da tren ile gerçekleştirdiğim Havana-Guantánamo seyahati hayatımın ilginç deneyimlerinden biriydi. Gayet pahalı bir bilet ücreti ödemiş olmama rağmen kendimi Küba’nın en ucuz seyahat ortamında bulmuştum, tuvaletler kullanılabilecek gibi değildi ve neredeyse 24 saat süren yolculuk bittiğinde üstüm başım toz toprak içinde kalmıştı.

Neyse ki Temmuz 2019’da Çin’den alınan trenler faaliyete girdi de Küba bu konuda makul bir kalite seviyesine yükseldi. Hala tren Kübalılar için en ucuz seyahat alternatifi, ancak artık çok daha konforlu ve hızlı.

Küba 8194,58 km tren yoluna sahip ve dünyada bu teknolojinin hayata geçirildiği yedinci ülke. Günümüzde Küba’da Pinar del Río-Havana, Havana-Santiago de Cuba, Havana-Guantánamo, Havana-Holguín, Havana-Bayamo ve Bayamo-Manzanillo tren hatları bulunuyor. Havana-Santiago de Cuba treni iki günde bir kalkarken son durağı Guantánamo, Holguín ve Bayamo olan trenlerin sıklığı üç gün.

Kamyon

Fotoğraf: Yağmur Arat

Kamyon kasasında 1000 km’lik bir seyahate ne dersiniz? Gayet ciddiyim! Ünlü YouTuber Yağmur Arat denedi ve memnun kaldı! (: Detaylar için sizi videomuza alalım.

Feribot

Isla de la Juventud’a gitme düşünceniz varsa uçağa alternatif olarak Surgidero de Batabanó’dan (Mayabeque) kalkan feribotu da kullanabilirsiniz. Lakin 50 CUC’luk feribot ücreti uçak biletinden daha pahalıdır.

Sorularınız için benimle bağlantıya geçmekten çekinmeyin. Türkçedeki en kapsamlı ve en doğru Küba bilgi kaynağı olan Yeşil Timsah Blog’un sonraki yazısında görüşmek üzere.

Yeşil Timsah Blog’un Küba gezi rehberini okumak için tıklayınız.

Yeşil Timsah Blog’un ulaşım konulu yazılarını görmek için tıklayınız.

Yeşil Timsah Blog’un bir önceki yazısı olan Küba’da Konaklama’yı okumak için tıklayınız.

Küba’daki ilk ve tek Türkçe kiralık ev servisi: yesiltimsahkuba.com

Facebook: facebook.com/yesiltimsahkuba

Instagram: instagram.com/yesiltimsahkuba